🔬 บทบาทของ Basophil Activation Test (BAT) ในการวินิจฉัยโรคภูมิแพ้อาหาร

การวินิจฉัยโรคภูมิแพ้อาหารอย่างแม่นยำเป็นความท้าทายสำคัญในทางคลินิก โดยเฉพาะในกรณีที่:

  • ผล Skin Prick Test (SPT) หรือ Specific IgE ไม่ชัดเจน
  • ไม่สามารถยืนยันได้ว่าผู้ป่วยมีอาการแพ้อาหารจริงหรือไม่

BAT (Basophil Activation Test) เป็นการตรวจทางห้องปฏิบัติการที่วัดการตอบสนองของ เซลล์เบโซฟิล (basophils) ในเลือดผู้ป่วยเมื่อสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ โดยตรวจหาการแสดงออกของ CD63 และ CD203c บนผิวเซลล์ ซึ่งช่วยประเมินปฏิกิริยา IgE-mediated ได้โดยตรง และมีความสัมพันธ์กับอาการทางคลินิกมากกว่าการตรวจด้วย SPT หรือ IgE เพียงอย่างเดียว

หากสงสัยว่าผู้ป่วยแพ้อาหารจริงหรือไม่ BAT อาจเป็นเครื่องมือช่วยวินิจฉัยที่แม่นยำและปลอดภัยยิ่งขึ้น

🍽️ อาหารที่ BAT มีหลักฐานสนับสนุน:

✅ กลุ่มอาหารหลัก: ถั่วลิสง, ถั่วเปลือกแข็ง (อัลมอนด์/วอลนัท/พิสตาชิโอ/เม็ดมะม่วงหิมพานต์), งา, ไข่, นมวัว

✅ อาหารอื่นๆที่เราตรวจพบ: สมุนไพรไทย (กระชาย/ขิง/ข่า), ถั่วเหลือง/ถั่วเขียว, มะม่วง, ปลาเขตร้อนบางชนิด

เหมาะสำหรับ: ผู้ป่วยที่สงสัยแพ้อาหารเฉพาะชนิด หรืออาหารที่ไม่มีชุดทดสอบ SPT/IgE มาตรฐาน

✅ ข้อดีของ BAT:

  • ความไวและความจำเพาะสูง ในการวินิจฉัย IgE-mediated food allergy
  • ลดความเสี่ยง จากการทดสอบการกินอาหารจริง (oral food challenge)
  • เหมาะสำหรับกรณี: ผล SPT/IgE ไม่ชัดเจน, อาการไม่ตรงแบบ, หรือผู้ป่วยเสี่ยงอาการรุนแรง

💰 ข้อควรพิจารณา:

อย่างไรก็ตาม การตรวจสอบการแพ้อาหารด้วยวิธี BAT ยังมีราคาค่อนข้างสูง จึงควรพิจารณาให้รอบคอบก่อนที่จะส่งตรวจในผู้ป่วยรายที่มีความเหมาะสมเท่านั้น

⚠️ ข้อจำกัด:

  • ใช้ได้เฉพาะ IgE-mediated food allergy เท่านั้น (ไม่รวม Non-IgE-mediated เช่น FPIES, eosinophilic esophagitis)
  • ยังไม่ครอบคลุมสารก่อภูมิแพ้ทุกชนิด
  • ควรปรึกษาเจ้าหน้าที่ก่อนส่งตรวจ

📩 ติดต่อสอบถามหรือส่งตรวจ:

02-256-4000 ต่อ 80601

📧 ChulaAllergy